Τα Δικαιώματα των Ασθενών στην Ελλάδα

Posted by epatientgr on 5 Μαρτίου, 2010 · 9 Σχόλια

Το ενδιαφέρον και η ευαισθητοποίηση για τα θέματα που αφορούν τα δικαιώματα των ασθενών στην Ελλάδα ενισχύθηκαν την τελευταία εικοσαετία ως αποτέλεσμα κοινωνικών και επιστημονικών αλλαγών όπως

η μεγάλη ανάπτυξη της ιατρικής έρευνας και της ιατρικής τεχνολογίας
η συνεχώς αυξανόμενη πρόσβαση στο διαδίκτυο για ιατρική πληροφόρηση
η καταγραφή του ανθρωπίνου γονιδιώματος
οι «στοχευμένες» θεραπείες
η μόλυνση του περιβάλλοντος
η αποδοχή της ισότητας όλων στην υγεία
η ευαισθητοποίηση για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Η προστασία των χρηστών των υπηρεσιών υγείας επέβαλε τη θέσπιση δικαιωμάτων των ασθενών σύμφωνα με τα νέα κοινωνικά και επιστημονικά δεδομένα για τη βελτίωση της υγείας καί της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Τα Δικαιώματα των ασθενών (άρθρο 47, Ν. 2519/97) αποτελούν ελευθερίες που προβλέπονται και προστατεύονται από το Ελληνικό Σύνταγμα και αφορούν δικαιώματα των πολιτών ως Χρηστών των Υπηρεσιών Υγείας. Ο όρος «Χρήστες υπηρεσιών υγείας» αναφέρεται στους πολίτες με τη νομική έννοια του όρου που περιλαμβάνει τους ασθενείς αλλά και όσους κάνουν χρήση των υπηρεσιών υγείας π.χ. και επισκέπτες της χώρας, αλλοδαπούς με νόμιμα έγγραφα, αλλοδαπούς χωρίς νόμιμα έγγραφα. Το Σύνταγμα προβλέπει:

1. Την προστασία της προσωπικότητας και της αξίας του ανθρώπου – αρ. 2 παρ. 1

2. Την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας – άρ. 5 παρ. 1

3. Την προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας χωρίς διακρίσεις εθνικότητας, φυλής, γλώσσας, θρησκεύματος και πολιτικών πεποιθήσεων – αρ. 5 παρ. 2

4. Το απαραβίαστο της προσωπικής ελευθερίας – άρ. 5 παρ. 3

5. Την απαγόρευση και τιμωρία των βασανιστηρίων, σωματικών κακώσεων, βλάβης της υγείας ή άσκηση ψυχολογικής βίας ή άλλης προσβολής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας – άρ. 2

6. Το δικαίωμα του αναφέρεσθαι – άρ. 10

7. Το δικαίωμα της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης – άρ. 13

8. Το δικαίωμα προστασίας του απορρήτου – αρ. 19

9. Το δικαίωμα έννομης προστασίας – άρ. 20 παρα. 1.

Σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 3 του Συντάγματος, το κράτος «μεριμνά για την υγεία των πολιτών και λαμβάνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητος, του γήρατος, της αναπηρίας και της περίθαλψης των απόρων».

Ο Ν.1397/1983 του Εθνικού Συστήματος Υγείας ορίζει ότι: «το κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών υγείας στο σύνολο των πολιτών».

Tο άρ. 47 του Ν. 2071/92 προβλέπει τα δικαιώματα των νοσοκομειακών ασθενών, δηλ. των ασθενών που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική. Τα δικαιώματα αυτά, με τα άρθρα 1-2 του Ν. 2519/97, επεκτάθηκαν και εφαρμόζονται στο σύνολο των πολιτών που προσφεύγουν σε μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Τα δικαιώματα των ασθενών όπως ορίζονται από τη νομοθεσία είναι τα εξής:

Ν. 2071 ΦΕΚ 123/92 T.A. – Άρθρο 47

Τα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς

1. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα προσεγγίσεως στις υπηρεσίες του νοσοκομείου, τις πλέον κατάλληλες για τη φύση της ασθένειάς του.

2. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα της παροχής φροντίδας σ΄ αυτόν με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπειά του. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει όχι μόνο την εν γένει άσκηση της ιατρικής και της νοσηλευτικής, αλλά και τις παραϊατρικές υπηρεσίες, την κατάλληλη διαμονή, την κατάλληλη μεταχείριση και την αποτελεσματική διοικητική και τεχνική εξυπηρέτηση.

3. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να συγκατατεθεί ή να αρνηθεί κάθε διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη που πρόκειται να διενεργηθεί σε αυτόν. Σε περίπτωση ασθενούς με μερική ή πλήρη διανοητική ανικανότητα, η άσκηση αυτού του δικαιώματος γίνεται από το πρόσωπο που κατά νόμο ενεργεί για λογαριασμό του.

4. Ο ασθενής δικαιούται να ζητήσει να πληροφορηθεί ό,τι αφορά στην κατάστασή του.

5. Το συμφέρον του ασθενούς είναι καθοριστικό και εξαρτάται από την πληρότητα και την ακρίβεια των πληροφοριών που του δίνονται. Η πληροφόρηση του ασθενούς πρέπει να του επιτρέψει να σχηματίσει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων της καταστάσεώς του και να λαμβάνει αποφάσεις ο ίδιος ή να μετέχει στη λήψη αποφάσεων, που είναι δυνατόν να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του.

6. Ο ασθενής ή ο εκπρόσωπός του σε περίπτωση εφαρμογής της παρ. 3, έχει το δικαίωμα να πληροφορηθεί, πλήρως και εκ των προτέρων, για τους κινδύνους που ενδέχεται να παρουσιασθούν ή να προκύψουν εξ αφορμής εφαρμογής σε αυτόν ασυνήθων ή πειραματικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων. Η εφαρμογή των πράξεων αυτών στον ασθενή λαμβάνει χώρα μόνο ύστερα από συγκεκριμένη συγκατάθεση του ίδιου. Η συγκατάθεση αυτή μπορεί να ανακληθεί από τον ασθενή ανά πάσα στιγμή.

7. Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται τελείως ελεύθερος στην απόφασή του, να δεχθεί ή να απορρίψει, κάθε συνεργασία του με σκοπό την έρευνα ή την εκπαίδευση. Η συγκατάθεσή του για τυχόν συμμετοχή του, είναι δικαίωμά του και μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή.

8. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα στο μέτρο και στις πραγματικές συνθήκες που είναι δυνατόν, προστασίας της ιδιωτικής του ζωής. Ο απόρρητος χαρακτήρας των πληροφοριών και του περιεχομένου των εγγράφων που τον αφορούν, του φακέλου των ιατρικών σημειώσεων και ευρημάτων, πρέπει να είναι εγγυημένος.

9. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα του σεβασμού και της αναγνωρίσεως σε αυτόν των θρησκευτικών και ιδεολογικών του πεποιθήσεων.

10. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να παρουσιάσει ή να καταθέσει αρμοδίως διαμαρτυρίες και ενστάσεις και να λάβει πλήρη γνώση των επ’ αυτών ενεργειών και αποτελεσμάτων.